کمپرسور کولر خودرو چیست؟ نحوه تست و علائم خرابی آن  

وضعیتی را تصور کنید که در یک روز گرم تابستان در حال رانندگی هستید و با روشن کردن کولر متوجه خرابی آن می شوید. در چنین شرایطی تحمل ترافیک و سختی مسیر چندین برابر خواهد شد و اهمیت کولر خودرو را به خوبی درک خواهید کرد. در این مطلب قصد داریم تا به توضیح کمپرسور کولر خودرو چیست و بررسی عملکرد و چگونگی تست و عیب یابی این سیستم بپردازیم؛

کمپرسور کولر خودرو چیست

کمپرسور کولر خودرو چیست؟

سیستم تهویه مطبوع هر خودرو از قطعات مختلفی تشکیل شده است و مهمترین بخش این مجموعه کمپرسور کولر می باشد. وظیفه اصلی کمپرسور این است که ماده سیال خنک کننده را که از آن با عنوان گاز کولر هم نام برده می شود را قبل از پمپاژ به کندانسور،  تحت فشار بالا قرار داده و به مایع تبدیل می کند. در صورتی که این گاز به درستی تحت فشار قرار بگیرد، عمل خنک کنندگی نیز در حد مطلوب انجام خواهد شد.

به بیان دیگر در پاسخ به کمپرسور کولر خودرو چیست می‌توان گفت وسیله ای برای تبدیل گاز کولر به حالت مایع است و انرژی لازم برای انجام این کار را نیز از موتور دریافت می کند. کمپرسور کولر به بلوک موتور متصل است و توسط یک قرقره و یک تسمه  V شکل حرکت می‌کند. با روشن شدن کولر محرک تسمه توسط یک کلاچ مغناطیسی به حرکت درمی ‌آید. در نتیجه ی عملکرد کمپرسور گازی که به حالت مایع تبدیل شده است به کندانسور یا مبدل حرارتی منتقل شده و این مایع سرد به سیستم تهویه خودرو رسیده و موجب خنک شدن جریان خروجی هوا می شود.

انواع کمپرسور کولر برای ماشین

انواع کمپرسور کولر خودرو

در ادامه پاسخ به کمپرسور کولر خودرو چیست با توجه به نوع مدل خودرو و عواملی مانند ظرفیت سیستم تهویه ، انواع مختلفی از کمپرسور کولر در تولید خودروها مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله رایجترین انواع این کمپرسور ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• کمپرسورهای پیستونی

این نوع از کمپرسور به عنوان ارزان ترین و ساده ترین نوع کمپرسور در بسیاری از خودروهای ارزان قیمت مورد استفاده قرار می گیرد. مزیت عمده کمپرسور پیستونی را می توان صدای کمتر آن در مقایسه با انواع روتاری برشمرد؛ اما به دلیل اتلاف انرژی که پیستون این کمپرسور ایجاد می کند، مصرف سوخت بیشتر شده و بازدهی کمپرسور نیز پایین خواهد آمد.

• کمپرسور های روتاری

این دسته از کمپرسورها نیز در بسیاری از خودرو های سبک و سنگین مورد استفاده قرار می گیرند و به عنوان کمپرسورهایی با بازدهی بالا و گران قیمت تر نسبت به انواع پیستونی شناخته می شوند. ویژگی اصلی این مدل استفاده از یک موتور الکتریکی برای به حرکت در آوردن پمپ در کمپرسور می باشد.

• کمپرسورهای اسکرول

این مدل از کمپرسور ها را اغلب در ماشین هایی به کار می برند که دریچه گاز یا درایو سرعت متغیر نداشته و با سرعت و قدرت کامل کار می کنند. ساختار این کمپرسورها از یک روتور اسکرولی برای فشرده کردن مبرد در داخل سیم ‌پیچ استفاده می کند و سپس آن را به فضای داخلی خودرو منتقل می کند. این فرایند نقش موثری در کاهش مصرف انرژی خواهد داشت و موجب بازدهی بیشتر این کمپرسور می شود.

• کمپرسور های الکتریکی

نسل جدید کمپرسور های به کار رفته در خودروهای الکتریکی یا هیبریدی، کمپرسورهای الکتریکی هستند که برای فشردن گاز کولر از انرژی برق به جای قدرت دریافتی از موتور استفاده می کنند.

نحوه تست کمپرسور کولر خودرو

در ادامه سوال کمپرسور کولر خودرو چیست باید گفت که برای تست کمپرسور روش های مختلفی وجود دارد و اغلب اولین کاری که برای بررسی عملکرد کمپرسور انجام می شود، بررسی میزان فشار گاز با استفاده از گیج است. همچنین روش دیگر تست کمپرسور کولر خودرو نیز استفاده از مولتی متر است. برای انجام این تست باید مراحل زیر را انجام داد:

• ابتدا پس از اطمینان از خاموش بودن خودرو و سلامت فیوز ها به کمک مولتی متری که در حالت   DC قرار دارد، منبع تغذیه را بررسی کنید
• در مرحله بعد یکی از سیم های های مولتی متر را به سیم جریان برق (فاز) وصل کرده و سپس آن را به رله کمپرسور متصل کنید. با این کار می توانید جریان الکتریکی که از اجزای مختلف کمپرسور رد می شود را اندازه گیری نمایید.
• با قرار دادن مولتی متر بر روی اهم سنج، مقاومت سیم های متصل به رله کمپرسور را اندازه گیری کنید؛ نمایش عددی بین 0.5 تا 2 نشان قابل قبول می باشد.
• با تنظیم مولتی متر در حالت AC و وصل کردن سیم های آن به دو قطب کلاچ کمپرسور میزان ولتاژ در این بخش را اندازه گیری کنید، در یک کمپرسور سالم معمولا این ولتاژ عددی بین 10 تا 16 ولت می باشد.
• در آخرین مرحله نیز تست سیم جریان برق یا همان فاز انجام می شود. این تست را با کمک مولتی متری که بر روی حالت  DC تنظیم شده انجام می شود و  اگر همه اتصالات به درستی انجام شد باشد، مولتی متر باید عدد صفر را نمایش دهد.

با انجام تمامی مراحل گفته شده می توان سالم یا خراب بودن کمپرسور را تشخیص داد؛ البته فراموش نکنید که برای تعیین دقیق این موضوع بهتر است از فردی متخصص در زمینه برق خودرو کمک بگیرید.

عملکرد کمپرسور کولر خودرو های هیوندا و کیا

عملکرد کمپرسور کولر در خودروهای کیا و هیوندای

همان طور که گفته شد انواع مختلفی از کمپرسورها متناسب با مدل های مختلف خودرو تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. در سالهای اخیر در خودروهای محصول هیوندای و کیا از نسل جدیدی از کمپرسورهای سواچ پلیتی با کنترل برقی استفاده می شود که در کنار مزایای متعددی که دارند، با برخی محدودیت ها نیز همراه هستند. این مدل کمپرسور عمر نسبتا کمی دارد و مهمترین دلیل آن نیز استفاده از پیستون های پلاستیکی است که به مرور با ساییدگی ناشی از این پیستون ها باعث ایجاد گرفتگی در بخش هایی از کندانسور و مدار های حساس گاز پر فشار می شود. این گرفتگی ها موجب قطع شدن کولر خودرو در گرمای زیاد و ترافیک ها خواهد شد و علاوه بر آن گاهی اوقات میزان سرمای کولر نوسان پیدا کرده و حتی امکان قطع کامل کولر نیز وجود دارد.

به دلیل بروز چنین مشکلاتی در کمپرسور کولرهای هیوندای و کیا مانند قطعات سوناتا معمولا عمر مفید آنها در حدود سه سال است و پس از این مدت نیاز به تعویض دارند. هر چند برخی تعمیرکاران ممکن است به روشهای مختلف سعی در تعمیر این کمپرسورها داشته باشند اما اغلب این راهکار ها اثر بخش نبوده و در نهایت باید کمپرسور جدید جایگزین شود.

در زمان تعویض این کمپرسورها باید کندانسور نیز برای جلوگیری از خرابی مجدد کمپرسور تعویض شود؛ همچنین فراموش نکنید که سیستم مدارات گاز کولر نیز باید با گاز ازت کاملا شسته و تمیز شود تا از خرابی مجدد کمپرسوری که نصب کرده اید، پیشگیری شود.

علاوه بر عمر پایین کمپرسور در خودروهای کیا و هیوندا، در برخی از مدل ماشین های این شرکت ها مشکل نشتی گاز مبرد از بخشی از مدار سیستم تهویه مطبوع نیز به دفعات دیده می شود و با خالی شدن کامل گاز نیاز به تعمیرات و گازگیری مجدد می باشد. البته توجه داشته باشید که برای انجام تعمیرات کمپرسور، تست این تجهیزات و بررسی ایرادات موجود در کولر خودرو باید به مراکز و نمایندگی ها معتبر مراجعه نمایید.

علائم خرابی کمپرسور کولر

علائم خرابی کمپرسور کولر خودرو چیست

هر چند تست فنی کمپرسور کولر بهترین روش ارزیابی سلامت کمپرسور می باشد؛ اما وجود برخی نشانه های ظاهری در عملکرد سیستم تهویه مطبوع خودرو نیز می تواند در تشخیص خرابی کمپرسور کولر به ما کمک کند.  از جمله مهمترین این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خنک نبودن باد خروجی از دریچه کولر خودرو

اولین و  واضح ترین علامت خرابی کمپرسور کولر، سرد نبودن باد تهویه خودرو با وجود روشن بودن کولر است. خرابی یا ضعیف بودن کمپرسور موجب می شود تا جریان انتقال گاز کولر در سیستم تهویه مطبوع به درستی انجام نشود و در نتیجه با گرما یا سرمای کم کولر مواجه خواهیم شد. البته نباید فراموش کرد که خنک نبودن باد کولر علاوه بر خرابی کمپرسور ممکن است به دلایل دیگری از جمله نشتی گاز مبرد یا  کمبود سطح این گاز اتفاق بیفتد و در چنین مواقعی پیش از تعمیر یا تعویض کمپرسور باید علت اصلی گرم شدن باد کولر مشخص شود.

• صدای غیر طبیعی کمپرسور

چنانچه همزمان با روشن کردن کولر خودرو، صدای غیر عادی شدیدی ایجاد شود به احتمال زیاد نشانه خرابی کلاچ کمپرسور است. این بخش از کمپرسور وظیفه دارد تا با روشن کردن کولر نیروی محرک مورد نیاز کولر را از طریق تسمه ای که به محور موتور متصل است دریافت کند و از کار افتادن آن مهمترین عامل صداهای ناهنجار کمپرسور خواهد بود. البته گاهی اوقات خرابی و ایراد در یاتاقان کمپرسور نیز عاملی برای بروز چنین صداهایی است و قبل از هر اقدامی برای تعمیرات لازم است علت اصلی این مشکل مشخص شود.

• نشتی گاز کولر

نشتی گاز مبرد کولر یکی از مهمترین علائم خرابی کمپرسور است، چرا که کاهش سطح این گاز در کمپرسور و سیستم خنک کننده موجب کاهش سرمای کولر و در نهایت گرم شدن آن خواهد شد. البته در بیشتر موارد نشتی گاز مبرد مدت زمان زیادی طول نمی کشد و پس از چندین ساعت از بروز این ایراد با از کار افتادن خنک کنندگی کولر مواجه خواهیم شد.

علاوه بر علائم گفته شده موارد دیگری از جمله خاموش شدن مداوم کمپرسور، شکستگی لوله های مرتبط با کولر و عملکرد نادرست کلاچ کمپرسور نیز می تواند نشان از معیوب بودن سیستم تهویه مطبوع خودرو باشد و بهتر است برای بررسی دقیق این علائم و راهکارهای برای انجام تعمیرات صحیح، از خدمات افراد متخصص در این زمینه استفاده نمایید.

عیب یابی برای کمپرسور کولر ماشین

عیب‌ یابی مشکلات کمپرسور کولر    

همان طور که گفته شد کمپرسور کولر در خودرو ممکن است به دلایل مختلفی دچار اشکال شود و در بیشتر مواقع عیب یابی صحیح این مشکلات توسط افراد عادی امکان پذیر نبوده و نیاز به بررسی نحوه عملکرد کمپرسور و تجهیزات مرتبط با آن توسط فردی متخصص می باشد. در ادامه برخی از مهمترین روش های عیب یابی مشکلات کمپرسور را مورد بررسی قرار خواهیم داد؛

• بررسی دریچه های کولر ماشین

یکی از اولین اقدامات برای عیب یابی کمپرسور کولر خودرو، بررسی دریچه های خروجی باد کولر است، خرابی یا آسیب دیدگی درایور تنظیم کننده باد کولر ممکن است موجب پایین آمدن کیفیت باد سرد خروجی شود و می توان با تعویض دریچه ها این ایراد را برطرف نمود.

• بررسی مشکلات رادیاتور کولر خودرو

مشکلاتی از قبیل کثیفی کندانسور یا رادیاتور کولر خودرو باعث می شود تا هوای گرم به سرد تبدیل نشود و عمل خنک کنندگی کولر نیز به درستی انجام نشود. برای رفع این مشکل می توان با روش ‌های مختلفی مثل فشار باد، استفاده از دستگاه کارواش و ترکیب آب و جرم گیر کندانسور را تمیز کرد.

• بررسی مشکلات فن کندانسور

گاهی اوقات علت گرم بودن باد کولر و درست عمل نکردن کمپرسور، خرابی فن کندانسور است و این مشکل موجب می شود که در ساعاتی از روز که هوا گرم تر است، گاز مبرد درون کندانسور خنک نشده و عملکرد کولر با اختلال مواجه شود. برای رفع این عیب باید نسبت به تعویض یا در صورت امکان تعمیر این فن اقدام شود.

• رانندگی با دور بالا

برخی مواقع دلیل قطع کولر و از کار افتادن کمپرسور، رانندگی با دور موتور بالاست و می توان با رانندگی در دورهای پایین تر موجب عملکرد مناسب کمپرسور کولر شد. البته برای بررسی دقیق تر مشکل کولر در دورهای بالای موتور لازم است تا به کمک دستگاه دیاگ مشکلات احتمالی خودرو مورد بررسی قرار گیرد.

• بررسی تسمه و بوبین یا کلاچ کمپرسور

از دیگر دلایل کارکرد نادرست کمپرسور کولر خودرو خرابی بوبین یا ایراد در تسمه آن است که برای حل این ایراد باید بخش آسیب دیده تعویض گردد.

• بررسی فشنگی فشار گاز کولر خودرو

معیوب شدن فشنگی یا سنسور فشار گاز کولر موجب اختلال در عملکرد صحیح کولر خودرو خواهد شد؛ عملکرد این قطعه به این صورت است که با دور موتورهای بالا موجب قطع شدن کولر می شود و با سوختن این فشنگی احتمال آسیب جدی موتور خودرو وجود دارد. به همین دلیل در صورت خرابی فشنگی فشار گاز باید نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.

• خرابی تسمه کولر

برای بررسی ایراد کولر باید وضعیت تسمه آن نیز مورد بررسی قرار گیرد. خرابی این بخش از مهمترین دلایل سر و صدای زیاد کولر است و باید بلافاصله این تسمه معیوب و پوسیده تعویض گردد یا در صورت شل شدن، مجددا به اندازه کافی سفت شود

• خرابی بلبرینگ موتور خودرو

یکی دیگر از عیوب کمپرسور و کولر خودرو همواره سر و صدای زیاد است. گاهی اوقات با خرابی بلبرینگ ها صدای طبیعی کولر افزایش پیدا می کند. در چنین مواقعی می توان با تعویض بلبرینگ معیوب، مشکل صدای اضافی کولر را برطرف نمود.

• خرابی ترموستات اتاق خودرو

آسیب دیدن ترموستات اتاق خودرو نیز از جمله عیب های دیگری است که سبب می شود در عملکرد درست کولر و زمان روشن و خاموش شدن آن اختلال ایجاد شده و جریان هوای سرد بدون دلیل قطع گردد. برای رفع این ایراد می توان سلامت ترموستات را بررسی کرده و در صورت نیاز نسبت به تعویض این قطعه اقدام نمود.

• خرابی اتصالات الکتریکی

برخی مواقع با وجود سالم بودن کمپرسور و تمام قطعات مرتبط با آن نیز همچنان عملکرد مناسبی از کولر ماشین دریافت نمی کنیم و مشکلات مختلفی از جمله روشن نشدن یا گرم شدن هوای کولر را شاهد خواهیم بود. در چنین مواردی نیاز است تا کلیه اتصالات و سیم کشی سیستم تهویه مطبوع خودرو با دقت بررسی شود و هرگونه ایراد آن برطرف شود. می توان در صورت پوسیدگی و مستهلک بودن سیم کشی کولر، نسبت به تعویض کابل ها و اتصالات مربوطه اقدام نمود.

جمع بندی