مهم ترین اصول تعمیر و نگهداری خودرو 

خودرو نیز مانند هر وسیله مصرفی دیگری در زمان کارکرد و به مرور زمان دچار استهلاک و فرسودگی برخی قطعات می شود و در این میان برخی بخش ها در فاصله زمانی کوتاه تری ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند. وجود هرگونه نقص در عملکرد هر یک از سیستم های خودرو می تواند ما را با خطرات جبران ناپذیری مواجه کند و بر همین اساس لازم است تا به صورت دوره ای برخی اقدامات برای تعمیر و نگهداری خودرو انجام شود. اصول این مراقبت ها معمولا در دفترچه راهنمایی که سازنده خودرو ارائه می دهد، به طور کامل موجود می باشد؛ البته انجام برخی اقدامات از جمله بررسی روغن، مایع خنک کننده، باد لاستیک ها و روغن ترمز از جمله بازدیدهای دوره ای ضروری هستند که در بین تمامی مدل های خودرو به صورت روتین و در فواصل زمانی مشخص باید انجام شوند.

 

 

جدول سرویس و نگهداری خودرو

همان طور که گفته شد؛ برای اطمینان از عملکرد صحیح خودرو و پیشگیری از مشکلات احتمالی برخی سرویس ها و نگهداری ها باید به صورت دوره ای انجام شود که برخی از مهمترین این موارد در جدول زیر آمده است:

 

برنامه ریزی تعمیرات دوره ای

علاوه بر بازدید های دوره ای مانند بررسی آب رادیاتور، سطح روغن و باد لاستیک ها، انجام برخی سرویس ها و تعمیرات نیز باید مطابق یک برنامه ریزی مشخص انجام شود. این برنامه ریزی نقش مهمی در افزایش طول عمر خودرو و جلوگیری از آسیب های جدی تر خواهد شد. در حالت عادی باید پس از طی مسافتی مشخص که معمولا توسط شرکت سازنده توصیه می شود، سرویس هایی انجام می شود. این سرویس ها و تعمیرات را می توان در دو دسته سرویس معمولی و سرویس کامل دسته بندی کرد:

سرویس و تعمیرات معمولی خودرو

این دسته از تعمیرات معمولا باید بین 8 تا 10 هزار کیلومتر انجام شود و فرد تعمیرکار با بازدید چشمی بخش های مختلف خودرو در صورت وجود هرگونه ایراد نسبت به تعمیر یا تعویض بخش مربوطه اقدام می کند. از جمله مهمترین قطعاتی که در این نوع سرویس بررسی می شوند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1 – تسمه تایم

تعویض تسمه تایم از جمله موارد مهم در تعمیر و نگهداری خودرو است که باید به صورت دوره‌ای انجام شود. تسمه تایم وظیفه هماهنگی بین میل لنگ و میل بادامک را دارد و در صورت پارگی می‌تواند به موتور خودرو آسیب جدی وارد کند. معمولاً توصیه می‌شود هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا بر اساس دستورالعمل تولیدکننده خودرو، تسمه تایم تعویض شود.

 

2 – باتری

باتری خودرو نیاز به بررسی دوره‌ای دارد تا از شارژ کافی و عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود. عمر مفید باتری معمولاً بین ۳ تا ۵ سال است و در صورت کاهش عملکرد یا شروع به از دست دادن شارژ، باید تعویض شود.

 

3 – فیلتر هوا

فیلتر هوا وظیفه جلوگیری از ورود ذرات معلق و آلودگی‌ها به داخل موتور خودرو را دارد. تعویض منظم فیلتر هوا (معمولاً هر ۱۵,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ کیلومتر) به بهبود عملکرد موتور و کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند.

 

4 – سیستم تعلیق خودرو

سیستم تعلیق خودرو شامل قطعاتی مانند فنرها، کمک فنرها، و بوش‌ها است که به طور مرتب باید برای بررسی فرسودگی یا آسیب دیدگی مورد بازبینی قرار گیرند. نگهداری مناسب از سیستم تعلیق به حفظ راحتی و ایمنی سواری کمک می‌کند.

 

5 – لنت ترمز

لنت‌های ترمز باید به طور منظم برای تعیین میزان فرسایش بررسی شوند. فرسایش بیش از حد لنت‌ها می‌تواند به عملکرد ترمزها آسیب بزند و ایمنی را کاهش دهد. تعویض لنت ترمز معمولاً بسته به شرایط رانندگی و نوع استفاده از خودرو متغیر است. به عنوان مثال در خودرو ها، لنت ترمز کیا باید هر 20 هزار تا 70 هزار کیلومتر، تعویض شود.

 

6 – لاستیک‌ها

بررسی منظم فشار باد و سطح سایش لاستیک‌ها اهمیت دارد. لاستیک‌هایی که فرسوده شده‌اند یا فشار باد ناکافی دارند، می‌توانند بر کنترل خودرو و ایمنی رانندگی تأثیر منفی بگذارند. توصیه می‌شود لاستیک‌ها را به صورت دوره‌ای چرخش دهید تا فرسایش یکنواختی داشته باشند.

 

7 – سیستم سوخت رسانی خودرو

نگهداری از سیستم سوخت رسانی شامل تعویض فیلتر سوخت و تمیز کردن اجزایی مانند انژکتورها است. این اقدامات به حفظ عملکرد موتور و کاهش مصرف سوخت کمک می‌کنند.

 

8 – سیستم خنک کننده خودرو

مایع خنک کننده باید به طور منظم بررسی شود تا از سطح و کیفیت مناسب آن اطمینان حاصل شود. تعویض مایع خنک کننده در فواصل زمانی توصیه شده توسط تولیدکننده مهم است تا از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری شود.

توجه به این نکات و انجام سرویس و تعمیرات دوره‌ای می‌تواند عمر مفید خودرو را افزایش دهد و از هزینه‌های تعمیرات احتمالی بزرگ در آینده جلوگیری کند.

 

 

سرویس و تعمیرات تخصصی خودرو

علاوه سرویس های معمولی، با توجه به توصیه شرکت سازنده در کارکرد های مشخصی لازم است تا سرویس کامل خودرو نیز انجام شود و بهتر است که برای این سرویس حتما به نمایندگی های مجاز مراجعه شود. این سرویس ها اغلب شامل بررسی عملکرد صحیح بخش های زیر می باشد:

1 – سیستم برق خودرو

سرویس سیستم برقی شامل بررسی سیم‌کشی‌ها، اتصالات، فیوزها و قطعات الکتریکی مانند چراغ‌ها، استارتر و سیستم روشنایی است. مهم است که اطمینان حاصل شود تمامی اجزای الکتریکی به درستی کار می‌کنند و هیچگونه خوردگی یا شل شدگی در اتصالات وجود ندارد.

 

2 – استارت خودرو

استارت خودرو، که وظیفه روشن کردن موتور را دارد، باید برای اطمینان از عملکرد صحیح مورد بررسی قرار گیرد. مشکلاتی مانند سخت روشن شدن خودرو یا صداهای غیرعادی هنگام استارت زدن می‌تواند نشانه‌ای از نیاز به تعمیر یا تعویض استارتر باشد.

 

3 – گیربکس و سیستم تعلیق

گیربکس نیاز به بررسی و تعویض روغن به صورت دوره‌ای دارد تا از عملکرد صاف و بدون مشکل آن اطمینان حاصل شود. همچنین، سیستم تعلیق باید برای شناسایی هرگونه فرسودگی یا آسیب در قطعات مانند کمک‌فنرها، بوش‌ها و مفصل‌ها مورد بازبینی قرار گیرد.

 

4 – موتور خودرو

نگهداری از موتور شامل تعویض منظم روغن و فیلتر روغن، بررسی و تعویض شمع‌ها، و نیز بررسی سیستم سوخت‌رسانی و خنک‌کننده است. این اقدامات به حفظ عملکرد بهینه موتور و کاهش احتمال خرابی‌های ناگهانی کمک می‌کنند.

 

5 – چراغ‌ها

باید به طور منظم بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که تمامی چراغ‌های جلو، عقب، راهنما و مه‌شکن به درستی کار می‌کنند. چراغ‌های سوخته باید فوراً تعویض شوند تا ایمنی و دید کافی در شب و شرایط آب و هوایی نامناسب حفظ شود.

 

6 – فیلترهای خودرو

شامل فیلتر هوا، فیلتر روغن و فیلتر سوخت است که باید به طور منظم تعویض شوند تا از ورود آلودگی‌ها به موتور و سایر اجزای حیاتی خودرو جلوگیری شود. تعویض دوره‌ای فیلترها به حفظ عملکرد موتور و افزایش طول عمر خودرو کمک می‌کند.

 

7 – سیستم ترمز

باید به طور منظم مورد بازبینی قرار گیرد تا از عملکرد صحیح و ایمنی ترمزها اطمینان حاصل شود. این شامل بررسی لنت‌ها و دیسک‌های ترمز، تعویض روغن ترمز و بررسی خطوط و شیلنگ‌های ترمز برای هرگونه نشتی یا آسیب دیدگی است.

برای انجام سرویس های کامل در تعمیر و نگهداری خودرو زمان بندی دقیقی وجود ندارد و هر شرکت خودرو سازی ممکن است در دفترچه محصول خود زمان متفاوتی را ذکر کند؛ اما به طور میانگین معمولا بین 20 تا 30 هزار کیلومتر کارکرد ماشین توصیه می شود که سرویس کامل خودرو انجام شود.

 

 

تشخیص و رفع مشکلات رایج

علاوه بر سرویس ها و تعمیرات دوره ای، ممکن است در زمان کارکرد خودرو با برخی مشکلات مواجه شویم. گاهی اوقات برای رفع این ایرادات خود فرد نیز می تواند اقدام کند و در مواقع نیاز نیز باید از کمک فردی متخصص استفاده شود. در ادامه برخی از مشکلات رایج خودرو را مورد بررسی بیشتر قرار خواهیم داد:

1 – گرمای بیش از حد موتور

بالا رفتن آمپر حرارت بر روی صفحه نمایشگر خودرو از جمله مشکلاتی است که ممکن است برای بسیاری از راننده ها اتفاق افتاده باشد و ساده ترین نشانه برای تشخیص گرمای بیش از حد موتور است. برای رفع این ایراد باید پس از توقف خودرو و سرد شدن موتور، ابتدا مخزن آب رادیاتور و اتصالات مربوط به آن بررسی شود و چنانچه این بخش ها سالم و مخزن پر از آب بود برای انجام تعمیرات تخصصی تر باید تعمیرکار مجاز مراجعه شود.

 

2 – خوابیدن باتری یا پایان عمر باتری

یکی از اولین احتمالاتی که در زمان روشن نشدن خودرو به ذهن خطور می کند، اشکال در باتری است، زمانی که به دلایل مختلفی از جمله روشن ماندن طولانی چراغ ها یا اتمام عمر، باتری نتواند برق مورد نیاز برای استارت موتور را تامین کند، لازم است تا باتری تعویض یا در صورت امکان شارژ مجدد شود. توجه داشته باشید که اغلب بر روی باتری ها چراغ های راهنمایی برای نشان دادن میزان شارژ تعبیه شده است.

 

3 – استهلاک لنت ترمز

در زمان رانندگی اگر احساس می کنید که ترمز ها مانند قبل عمل نمی کنند یا اینکه همزمان با ترمز صداهای غیر عادی و لرزش بیش از حدی را حس می کنید، احتمال فرسوده شدن لنت های ترمز وجود دارد. پس از اطمینان از سطح مناسب روغن ترمز در چنین مواقعی باید به تعمیرگاه های مجاز مراجعه کرده و لنت های ترمز بررسی و در صورت نیاز تعویض گردند.

 

4 – سایش ناهموار لاستیک

با بررسی ظاهر لاستیک ها ممکن است متوجه شوید که یک طرف برخی از آنها به خصوص لاستیک چرخ های جلو به صورت نامتناسب مستهلک و ساییده شده است. دلیل بروز این ایراد ممکن است بالانس نبودن چرخ ها یا تنظیم نبودن فرمان و اشکال در جلوبندی خودرو باشد. با بررسی و تنظیم این موارد می توان از ادامه این سایش ناهموار لاستیک ها جلوگیری کرد.

 

 

تعویض قطعات مصرفی

برای جلوگیری از بروز خرابی در خودرو و ایمنی بیشتر در زمان رانندگی در زمان انجام بازدید های دوره ای نیاز است تا در فواصل زمانی مشخص و با توجه به کارکرد خودرو ، برخی از قطعات و وسایل تعویض شوند. در جدول زیر زمان تعویض برخی از مهمترین این قطعات مصرفی بیان شده است:

 

 جمع بندی

تعمیر و نگهداری خودرو به صورت منظم، نه تنها به حفظ عملکرد بهینه و افزایش طول عمر آن کمک می‌کند، بلکه ایمنی رانندگی را نیز بهبود می‌بخشد. همانطور که هنری فورد، بنیانگذار شرکت خودروسازی فورد، می‌گوید: «کیفیت به معنای انجام کار درست زمانی است که کسی نظاره‌گر شما نیست.» این اصل در نگهداری خودرو نیز صادق است؛ مراقبت و توجه به جزئیات، حتی زمانی که مشکلی آشکار نیست، می‌تواند از بروز مشکلات بزرگ در آینده جلوگیری کند.

“لئوناردو دا وینچی” می‌گوید: «سادگی بیانگر نهایت پیچیدگی است.» این جمله در مورد خودروها نیز صدق می‌کند. سیستم‌های به ظاهر پیچیده خودرو با انجام اقدامات ساده نگهداری قابل مدیریت می‌شوند. تعهد به برنامه نگهداری منظم، حفاظت از خودرو در برابر فرسایش زمان و استفاده مداوم را تضمین می‌کند.

 

الماس پارت

 

سوالات متداول

1 – چه زمانی باید تسمه تایم خودرو را تعویض کنیم؟
تعویض تسمه تایم بر اساس کیلومتر طی شده یا زمان استفاده از خودرو توصیه می‌شود، معمولاً هر ۶۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا هر ۵ تا ۷ سال. بررسی دفترچه راهنمای خودرو برای دستورالعمل‌های دقیق تولیدکننده ضروری است.

 

2 – چگونه متوجه شویم باتری خودرو نیاز به تعویض دارد؟
نشانه‌های نیاز به تعویض باتری شامل کاهش قدرت استارت، کندی در روشن شدن چراغ‌ها و سایر قطعات الکتریکی خودرو، و تورم یا نشت باتری است. بررسی ولتاژ باتری توسط یک متخصص نیز می‌تواند وضعیت آن را مشخص کند.

 

3 – چه زمانی باید لنت ترمز خودرو را تعویض کنیم؟
تعویض لنت ترمز بستگی به شیوه رانندگی و شرایط جاده دارد، اما نشانه‌هایی مانند کاهش کارایی ترمز، صدای سایش هنگام ترمزگیری، و لرزش فرمان یا پدال ترمز، می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به تعویض باشد. به طور معمول، بررسی دوره‌ای توسط یک متخصص توصیه می‌شود.